Ostatnio
toczy się burzliwa dyskusja na temat maseczek. Mały research na ten temat
doprowadził do następujących ustaleń :
Powiatowy
Inspektor Sanitarny nie ma umocowania prawnego do nakładania kar
pieniężnych za naruszenie nakazu noszenia maseczek. PSSE w Gdyni (Powiatowa
Stacja Sanitarno Epidemiologiczna) stwierdza, że przepisem, na podstawie
którego organy inspekcji sanitarnej mogą nakładać kary pieniężne w przypadku
naruszenia nakazów i ograniczeń wprowadzonych rozporządzeniem jest art. 48a
ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i
chorób zakaźnych u ludzi. Wynika z tego, że nakaz noszenia maseczek nie
stanowi nakazu, którego naruszenie jest sankcjonowane karami wymienionymi w
art. 48a ust. 1 ustawy. Dalej, wg. PSSE w Gdyni, nie można nakładać grzywien w
drodze mandatu karnego, a to dlatego, że naruszenie nakazu noszenia maseczki
nie wypełnia znamion czynu określonego w art. 50-53 ustawy o zapobieganiu oraz
zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi ani też w art. 111-117 Kodeksu
Wykroczeń.
Rozporządzenie
Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych
ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii zostało
wydane na podstawie art. 46a i art.46b pkt. 1-6 i 8-12 ustawy z dnia 5 grudnia
2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Art. 46b pkt.4 ww. ustawy przewiduje obowiązek poddania się badaniom lekarskim
oraz stosowaniu innych środków profilaktycznych i zabiegów przez osoby chore i
podejrzane o zachorowanie. Wg definicji zamieszczonej w art. 2 ww. ustawy osobą
podejrzaną o chorobę zakaźną jest osoba u której występują objawy kliniczne lub
odchylenia od stanu prawidłowego w badaniach dodatkowych, mogące wskazywać na
chorobę zakaźną. A zatem należy uznać, że nakaz stosowania środka
profilaktycznego, jakim jest wpisany do rozporządzenia nakaz zakrywania nosa i
ust, NIE DOTYCZY OSÓB ZDROWYCH. Ustawa przecież nie pozwala na
uznanie z góry WSZYSTKICH obywateli za osoby chore lub podejrzane o
zachorowanie.
Dlatego można stwierdzić, że osoba, u której nie stwierdzono choroby COVID-19,
ani też nie wykazująca objawów zachorowania oraz odchyleń od stanu prawidłowego
w badaniach dodatkowych, mogących wskazywać na chorobę zakaźną, NIE
PODLEGA obowiązkowi stosowania środków PROFILAKTYCZNYCH wskazanych w
rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. Wówczas
nie ma podstawy prawnej do ukarania takiej osoby mandatem za niezakrywanie ust
i nosa, ani też do wystosowania wniosku o nałożenie na nią kary
administracyjnej przez Powiatowego Inspektora Sanitarnego. W
przywołanym rozporządzeniu nie przewidziano sankcji natury karnej za złamanie
nakazu zakrywania nosa i ust, np. poprzez odwołanie do art. 54 Kodeksu
Wykroczeń. Z kolei brak takiego odesłania uniemożliwia pociągnięcie
danej osoby, która nie stosuje się do przepisów porządkowych, do
odpowiedzialności wykroczeniowej ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20
października 2009 r. w sprawie III KK 266/09 oraz wyroki Sądu
Najwyższego z dnia 19 sierpnia 2009 r. w sprawach III KK 230/09, 232/09 i III
KK 233/09.
Reasumując należy stwierdzić, że taka osoba powinna odmówić przyjęcia
mandatu. Od ewentualnego wniosku o nałożenie kary administracyjnej
przez Powiatowy Inspektor Sanitarny można złożyć odwołanie od decyzji z
wnioskiem o wstrzymanie jej natychmiastowej wykonalności. Z kolei w przypadku
podjęcia przez funkcjonariuszy policji prób wymuszenia na osobie
zdrowej, stosowania środka profilaktycznego w postaci zakrycia ust i
nosa, co jest sprzeczne z przepisami ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r., na
podstawie której wydano rozporządzenie rady Ministrów z dnia 9 października
2020 r. można złożyć skargę na działanie funkcjonariuszy policji.
Aktualizacja z dnia 30.10.2020
W
związku z dostrzeżonym brakiem podstawy prawnej nakazu noszenia maseczek,
wpłynął poselski projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z
przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19
Proces legislacyjny jest w toku: 19
października 2020 Projekt wpłynął do Sejmu, a zaproponowany nim przepis brzmiał
: „§ 1a. Kto nie przestrzega zakazów, nakazów, ograniczeń lub
obowiązków określonych w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu
zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, podlega karze grzywny albo karze
nagany."
W toku dalszego procesu legislacyjnego odbyły się
kolejne czytania, aż w końcu ustawę przekazano Prezydentowi i Marszałkowi
Senatu. 27 października 2020 - Senat przedstawił swoje
stanowisko. Tym samym w dalszym ciągu nakaz noszenia maseczek nie ma
swojego źródła w ustawie.
Aktualizacja z dnia 11.11.2020
Na
skutek nowelizacji ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób
zakaźnych u ludzi będzie w końcu przepis, który pozwoli na wprowadzenie nakazu
zakrywania ust i nosa we wskazanych w nim okolicznościach, miejscach i
obiektach, także na osoby zdrowe. Dobry adwokat Wrocław wskazuje, że
ostanie także ustalony sposób realizacji tego nakazu, a za naruszenie tego
obowiązku grozić będzie kara grzywny.
Co
ciekawe, w nowelizacji ustawy dodano także art. 46bb, który stanowi, że
„nieprzestrzeganie obowiązku, o którym mowa w art. 46b pkt 13, stanowi
uzasadnioną przyczynę odmowy sprzedaży, o której mowa w art. 135 Kodeksu
wykroczeń.
W dalszym ciągu jednak nakaz noszenia maseczek będzie można ustanowić w
rozporządzeniu wydanym na podstawie ustawy, bo może budzić wątpliwości z punktu
widzenia art. 31 ust 3 Konstytucji, zgodnie z którym ingerencja w prawa i
wolności obywatelskie, może być dokonana wyłącznie w drodze ustawy. Nakaz
noszenia maseczek jest wszak taką ingerencją.
Ważne jest także i to, że przepisy nie mogą działać wstecz. Dlatego adwokat
Wrocław zaznacza, że powstaje pytanie o możliwość egzekwowania nakazu
noszenia maseczek nałożonego de facto bez podstawy prawnej przed nowelizacją
przepisów.
Znowelizowano także art. 116 § 1 kw. który w nowym brzmieniu pozwala
nałożyć grzywnę za złamanie obostrzeń nałożonych w czasie epidemii lub stanu
zagrożenia epidemiologicznego.
Dodano
bowiem § 1a. o następującym brzmieniu : „ Kto nie przestrzega
zakazów, nakazów, ograniczeń lub obowiązków określonych w przepisach o
zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, podlega karze
grzywny albo karze nagany."
Z
kolei w nowym § 2 przewidziano, że tej samej karze podlega ten, „kto, sprawując
pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, nie dopełnia obowiązku spowodowania,
aby osoba ta zastosowała się do określonych w § 1 i 1a zakazów, nakazów,
ograniczeń lub obowiązków albo decyzji."
Innymi
słowy przepis dają podstawę do nakładania kar na opiekunów dzieci, w tym
rodziców.