W swojej praktyce jako pełnomocnik w sprawach rodzinnych często spotykam się z tzw. sprawami transgranicznymi. Mają one miejsce wtedy, kiedy rodzic w którego miejscu zamieszkania ustalono stały pobyt małoletniego dziecka, czy to na podstawie wyroku rozwodowego, postanowienia w zakresie władzy rodzicielskiej i kontaktów, czy też ugody sądowej, na stałe mieszka w innym Państwie Członkowskim, niż państwo pochodzenia. Niestety, nierzadko rodzic, z którym dziecko zamieszkuje zagranicą, uniemożliwia wykonywanie zasądzonych kontaktów drugiemu z rodziców.

Na terenie Unii Europejskiej do takich sytuacji dochodziło nader często, a poszkodowany rodzic, który chciał wykonywać swoje prawa i obowiązki, wynikające z posiadania przez niego władzy rodzicielskiej oraz prawa do kontaktów z dzieckiem, musiał wówczas wszczynać kolejne postępowanie sądowe w zakresie stwierdzenia wykonalności orzeczenia dot. wykonywania kontaktów z dzieckiem w Państwie Członkowskim, w którym przebywało dziecko. Przypadki jak te opisane powyżej najczęściej odbijały się negatywnie na relacji pomiędzy dzieckiem i rodzicem, który faktycznie nie mógł się z nim w żaden sposób skontaktować oraz były oczywiście sprzeczne z dobrem dziecka. Prawodawca unijny dostrzegł ten problem i kierując się ochroną praw dziecka oraz dobrem dzieci, jak i prawami rodziców zdecydował się na ujednolicenie przepisów w tym zakresie. Art. 67 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej stanowi, że: „Unia ułatwia dostęp do wymiaru sprawiedliwości, w szczególności przez zasadę wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych.”.

Rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 347/2000, znacznie przyspieszyło wykonywanie orzeczeń sądowych w zakresie kontaktów z dziećmi na terenie innych Państw Członkowskich. Aktualnie, aby orzeczenie dot. kontaktów z dzieckiem wydane przez sąd jednego Państwa Członkowskiego było wykonalne także na terenie drugiego Państwa Członkowskiego wystarczy, aby sędzia, który wydał takie orzeczenie, wydał zaświadczenie dotyczące prawa do osobistej styczności z dzieckiem zgodnie z art. 41 ust. 2 rozporządzenia nr 2201/2003.

Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby Sąd wydał ww. zaświadczenie?

Zaświadczenie dotyczące prawa do osobistej styczności z dzieckiem zostanie wydane przez sędziego, jeżeli podczas postępowania w sprawie o kontakty zostały spełnione następujące warunki:

• wszystkie zainteresowane strony zostały wysłuchane;
• dziecko zostało wysłuchane, chyba, że uznano to za niewłaściwe ze względu na jego wiek i stopień dojrzałości;
• jeżeli orzeczenie zostało wydane zaocznie, a stronie, która się nie stawiła, doręczono pismo zawiadamiające o wszczęciu postępowania w czasie i w sposób umożliwiający mu przygotowanie obrony, lub stronie doręczono taki dokument niezgodnie z wymienionymi warunkami, niemniej jednak ustalono, że uznała ona orzeczenie w sposób nie budzący wątpliwości.

Dodatkowo, wydanie ww. zaświadczenie jest uzależnione od tego, czy w chwili wydania orzeczenia istnieje prawdopodobieństwo, że prawa do kontaktów z dzieckiem będą wykonywane w kontekście transgranicznym.

Trzeba także zaznaczyć, iż nie ma możliwości odwołania się od wydanego zaświadczenia. Zaświadczenie jest w zasadzie odzwierciedleniem wydanego w sprawie orzeczenia – zawiera informacje pomocne do wykonywania danego orzeczenia na terenie Państw Członkowskich UE. Postępowanie w sprawie wydania zaświadczenia nie jest postępowaniem spornym, ponieważ jest to czynność techniczna, która wykonana, powoduje, że orzeczenie dotyczące prawa do kontaktów z dzieckiem (wraz z zaświadczeniem) jest bezpośrednio uznawane i wykonalne w innych Państwach Członkowskich.

Dlatego w sytuacji, w której jeden z rodziców uniemożliwia drugiemu wykonywanie przyznanych kontaktów z dzieckiem w kontekście transgranicznym, można zwrócić się do sądu państwa członkowskiego, w którym przebywa dziecko, z wnioskiem o zagrożenie nakazaniem rodzicowi uniemożliwiającemu kontakty nakazaniem zapłaty określonej kwoty pieniężnej lub o podjęcie innych przewidzianych prawem danego Państwa członkowskiego środków celem zapewnienia wykonania kontaktów z dzieckiem. Wniosek taki powinien być odpowiednio uzasadniony i uwzględniać potrzeby i dobro dziecka. W takich sytuacjach warto także najpierw spróbować „pokojowego” rozwiązania w zakresie wykonywania kontaktów z dzieckiem. Nie możemy tracić z pola widzenia faktu, iż najważniejsze w takim przypadku zawsze pozostanie dobro dziecka, a ewentualna interwencja instytucji opiekuńczych, może stać w opozycji do powyższego.

W ostatnim dwudziestoleciu w Polsce powstało wiele programów typu reality show. Największe stacje telewizyjne, inspirując się dużą popularnością takich programów w Stanach Zjednoczonych i krajach Europy zachodniej, postanowiły odnieść taki sam sukces u polskiego odbiorcy rodzimymi produkcjami. Koncepcja reality show zakłada udział w nim przede wszystkim osób nie związanych z telewizją i nie mających doświadczenia w występach przed kamerą, które godzą się na to, aby ich codzienne życie, np. na określonej, zamkniętej przestrzeni, jak np. w domu, albo udział w specjalnie zaaranżowanych sytuacjach, w których z założenia uczestnicy programu maja zachowywać się naturalnie, było nagrywane przez kamery i pokazywane szerokiej publiczności, niekiedy w transmisji na żywo.

Czytaj więcej